در مقاله قبل با مبحث مزایای کشت گلخانه ای آشنا شدیم. در این مقاله از گلخانه ایران، با ویژگی های محل احداث گلخانه بطور کامل آشنا می شویم. از شرایط تا ویژگی های محل مناسب احداث گلخانه و تعیین جهت احداث گلخانه را مورد بررسی قرار می دهیم و در نهایت به سوالات متداول در این زمینه پاسخ می دهیم.
همچنین در صورتی که نیاز به متخصصین حرفه ای برای ساخت گلخانه صنعتی و خانگی دارید، با شماره ۰۹۲۲۴۱۸۳۱۳۷ تماس بگیرید. همچنین می توانید از دوره آموزش گلخانه داری ما برای بهبود مدیریت گلخانه خود بهره ببرید.
ویژگی مسطح بودن زمین احداث گلخانه، کلیدی‌ترین عامل برای ایجاد محیط بهینه در داخل گلخانه است. زمینی که صاف و بدون شیب باشد، به گلخانه دار این امکان را می‌دهد تا با تنظیم بهینه دما در تمام فضای گلخانه، تفاوت‌های حرارتی را کاهش دهد و از شیب حرارتی جلوگیری نماید. به‌عنوان مثال، گلخانه‌های واقع در مناطق کوهستانی با ایجاد شیب ملایم یا سطح بدون شیب در داخل گلخانه، به راحتی می‌توانند یکنواختی حرارتی را در نقاط مختلف گلخانه ایجاد نمایند.
زهکش مناسب در زمین احداث گلخانه از اهمیت ویژه برخوردار است. عدم وجود زهکش مناسب باعث رشد ضعیف ریشه، کاهش جذب مواد غذایی و افزایش خطر بیماری‌های قارچی میشود. مثالی مفید در این زمینه گلخانه‌های برخی از مناطق شهر بندر انزلی است.
در این مناطق سطح آب زیرزمینی فقط ۳۰ سانتیمتر پایین تر از سطح خاک است که در برخی موارد به علت بارندگی سطح خاک گلخانه خیس می شود. احداث گلخانه در این نوع زمینها توصیه نمیشود و شاید بتوان یکی از مهمترین دلایل عدم موفقیت گلخانه های موز، سبزی و صیفی در این مناطق، نداشتن زهکش مناسب در محل احداث گلخانه ها است.
برای حل این مشکل، گلخانه داران می‌توانند از راهکارهایی مانند کاشت گیاهان در داخل گلدان‌های با حجم مناسب یا ایجاد کف با ارتفاع بیشتر یا خاکریزی کف گلخانه به ارتفاع ۳۰ سانتی متر یا بیشتر استفاده کنند. این اقدامات موجب میشود که عدم وجود زهکش در زمین تأثیر منفی‌ای بر روی رشد ریشه گیاه نداشته باشد.
منابع آب انتخابی برای گلخانه نباید فقط کمیت کافی داشته باشد، بلکه باید کیفیت مطلوبی نیز داشته باشد. آب مورد نیاز گلخانه را میتوان از آب شهری، چاه، رودخانه و چشمه تأمین نمود. هزینه آب شهری گران بوده و ممکن است حاوی فلوراید و کلر باشد؛ آب چشمه و رودخانه نیز معمولاً به عوامل بیماری زا آلوده هستند و احتمالا نیاز به ضدعفونی با کلر دارند.
پس میتوان گفت آب چاه بهترین گزینه خواهد بود. اما قبل از احداث گلخانه کیفیت آب زمین انتخاب شده باید آزمایش شود و در صورت تایید سلامت آب، اقدام به احداث گلخانه نمود.
به‌عنوان مثال، گلخانه منطقه خمام در شهر رشت با مشکلات آب حاوی مقدار زیادی آهن نامحلول مواجه بود که باعث تغییر رنگ برگ‌ها و کاهش بازارپسندی محصولات گلخانه شده بود. توجه به کیفیت آب از پیشگیری از اینگونه مشکلات و کاهش اثرات آنها میتواند مؤثر باشد.
حضور امکانات زیربنایی مانند برق، گاز، و تلفن در محل احداث گلخانه، اطمینان حاصل می‌کند که گلخانه داران در مدیریت گلخانه خود از امکانات اساسی بهره‌مند باشند. انتخاب مناسب‌ترین منبع انرژی با توجه به نوع گلخانه و نیازهای انرژی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
برای مثال، گلخانه‌هایی که از گاز به‌عنوان منبع انرژی استفاده می‌کنند، از هزینه کمتری برخوردارند و همچنین به حفظ محیط زیست کمک می‌کنند. در حالیکه گلخانه هایی که از لوله های گاز دورند مجبور به استفاده از سایر منابع انرژی مانند گازوئیل یا نفت به جای گاز هستند که علاوه بر قیمت بالاتر، سبب افزایش آلودگی های زیست محیطی می شوند.
در مناطق سردسیر مانند شهرکرد، برخی از شبها به علت سرمای شدید، احتمال یخ زدن مخزن گازوئیل نیز وجود دارد که سبب سرمازدگی گلخانه و ایجاد خسارت زیادی به گلخانه داران میشود. افزودن بلورهای نفتالین به مخزن گازوئیل موجب کاهش نقطه انجماد آن می گردد. تعدادی از گلخانه های استان چهار محال و بختیاری در زمستان سال ۱۳۸۳ به علت یخ زدن گازوئیل و خاموشی سیستم گرمایی دچار خسارت شدید شدند.
در صورت وجود ژنراتور برق اضطراری در گلخانه، قطع برق به خصوص در فصل زمستان سبب خاموش شدن سیستم گرمایشی نخواهد شد.
مکان گلخانه نزدیک به شهر و بازارهای فروش، از اهمیت زیادی برخوردار است. این ویژگی، گلخانه داران را قادر می‌سازد که با کمترین هزینه‌ها به نهاده‌ها و تجهیزات دسترسی داشته و همچنین محصولات خود را با هزینه کمتر به بازار عرضه کنند. همچنین، نزدیکی به شهر باعث افزایش انعطاف‌پذیری در تأمین نهاده‌ها و خدمات مورد نیاز میشود. به‌عنوان مثال، گلخانه‌های واقع در اطراف شهرها می‌توانند با سرعت بیشتری محصولات خود را به بازار و فروشگاه‌ها تحویل و در عین حال هزینه حمل و نقل را کاهش دهند.
تا اینجا با شرایط زمین برای احداث گلخانه آشنا شدیم. برای اطلاعات بیشتر نیاز است تا با تعیین جهت احداث گلخانه نیز آشنا شویم.
در تعیین جهت احداث گلخانه، ۲ عامل نور و شدت باد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند. در ادامه با این دو عامل و تاثیر هریک کاملا آشنا خواهیم شد.
در تعیین جهت احداث گلخانه، عامل نور یکی از اصلی‌ترین عوامل مورد توجه است. اگر منطقه بادخیز نباشد، توجه به کاهش سایه‌اندازی و بهره‌مندی از حداکثر شدت نور خورشید از اهمیت بالایی برخوردار است ؛ زیرا زاویه تابش بر روی اسکلت گلخانه سایه ای را بر روی گیاهان داخل گلخانه ایجاد می کند که اندازه سایه ها به زاویه تابش نور خورشید و فصل سال بستگی دارد.
گلخانه‌های تک واحدی در عرضهای پایین‌تر از ۴۰ درجه در جهت شمالی-جنوبی و در عرضهای بالاتر از ۴۰ درجه در جهت شرقی-غربی احداث می‌شوند. این جهت ها از زوایای تابش نور خورشید بهینه‌تری برخوردارند و انتقال نور به داخل گلخانه را افزایش می‌دهند.
برای افزایش انتقال نور در فصل زمستان، احداث گلخانه به سمت جهت‌های مناسب باعث افزایش درصد انتقال نور به داخل گلخانه میشود. این اقدام باعث بهبود رشد گیاهان در شرایط کم نوری میشود.
گلخانه‌های به هم پیوسته در تمام عرضهای جغرافیایی به جهت شمالی-جنوبی احداث می‌شوند. این الگو امکان کاهش تاثیرات سایه در قسمت شمالی گلخانه را ایجاد می‌کند و به مقابله با اثرات منفی باد کمک می‌کند.
| عرض جغرافیایی | جهت گلخانه |
|---|---|
| کمتر از ۴۰ درجه | شمالی-جنوبی |
| بیشتر از ۴۰ درجه | شرقی-غربی |
| هم پیوستگی | شمالی-جنوبی |
در مناطق بادخیز، جهت احداث گلخانه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. وزش باد شدید در این مناطق میتواند خسارات جبران ناپذیری به اسکلت گلخانه وارد کند. همچنین، باد در فصل‌های مختلف سال تأثیرات مختلفی بر گلخانه دارد. لذا، در این مناطق گلخانه‌ها باید به نحوی احداث شوند که با جهت باد غالب منطقه همخوانی داشته باشند. مثلاً در مناطق جنوب شرقی ایران مانند سیستان و بلوچستان و کرمان که شدت نور زیاد است ولی بادهای شدید می وزد، گلخانه باید در جهت باد احداث شود.
احداث گلخانه در جهت باد غالب در مناطق باد خیز به دلایل زیر می باشد:
در نتیجه انتخاب مکان مناسب احداث گلخانه بسیار مهم است و باید به مواردی که در این مقاله بیان شد دقت کرد تا شرایط محیطی مناسب را برای گلخانه ایجاد کرد
خلاصه مطالب
با ویژگی های محل احداث گلخانه و تعیین جهت احداث گلخانه آشنا شدیم. می توان اطلاعات این مقاله را به طور خلاصه به این شرح بیان کرد:
ما در گلخانه ایران، علاوه بر خدمات مختلف، دوره های آموزشی متنوعی برای دوستداران جهان هستی برگزار می کنیم.
استفاده از مطالب این سایت فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع بلامانع است. کلیه حقوق این سایت متعلق به گلخانه ایران می‌باشد. طراحی سایت آکسایا
