امروزه با توجه به شرایط پیش آمده از جمله تغییرات اقلیمی و آب و هوایی، کمبود بارش های آسمانی و کاهش ذخایر آبی و… بسیاری از افراد به سمت ساخت گلخانه روی آورده اند و زمین های کشاورزی در حال تبدیل به گلخانه های صنعتی می باشند. اما چرا افراد به گلخانه داری تمایل پیدا کرده اند؟ در این مقاله با مزایای کشت گلخانه ای و آمار دقیقی از سازمان آمار کشوری در مورد گلخانه آشنا خواهیم شد. در ادامه نیز به معایب کشت گلخانه ای خواهیم پرداخت.
در کشت‌های گلخانه‌ای، امکان تولید محصولات با حداقل زمین و سرمایه‌گذاری زیاد وجود دارد. این نوع کشت، باعث ایجاد اشتغال زیادتری در مقایسه با کشت‌های زراعی می‌شود. هر هکتار گلخانه به طور متوسط برای دوازده نفر اشتغال ایجاد می‌کند. این در حالی است که برای امرار معاش یک خانواده در کشت‌های زراعی غیرمتراکم، نیاز به حداقل دو هکتار زمین است. با توجه به کمبود زمین و افزایش جمعیت، کشت گلخانه‌ای به عنوان راهکاری متراکم و اقتصادی در کشاورزی معرفی می‌شود.
در کشت‌های گلخانه‌ای، کنترل دقیق بر تمام عوامل محیطی باعث حداکثر فتوسنتز، رشد، و عملکرد گیاهان می‌شود. به عبارت دیگر، ایجاد شرایط مناسب در گلخانه می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری و کاهش ضایعات گردد. به عنوان مثال، عملکرد خیار و گوجه فرنگی در گلخانه می‌تواند تا ۱۰ برابر عملکرد همین سبزی‌ها در شرایط فضای آزاد باشد. بنابراین تولید محصول بیشتر یکی دیگر از مزایای کشت گلخانه ای می باشد.
در مناطقی که امکان کشت زمستانه محصولات گرمسیری ندارند، گلخانه‌ها به عنوان راهکاری مناسب به نظر می‌آیند. این امکان باعث تولید محصولات خارج از فصل می‌شود. محصولاتی همچون صیفی‌جات و میوه‌های گرمسیری مثل موز، با کشت در گلخانه در دسترس قرار می‌گیرند. این محصولات، به دلیل کمبود آنها در فصول دیگر، معمولاً با قیمت بالاتری به فروش می‌رسند. این اقدام همچنین باعث جبران هزینه‌های اضافی تولید و افزایش درآمد برای گلخانه‌دار می‌شود که از مهمترین محاسن کشت گلخانه ای در ایران به حساب می آید.
پیش رسی به معنای فراهم کردن شرایط محیطی برای گیاهان است تا محصولات به صورت زودتر از محصولات فضای آزاد رسیده و به بازار مصرف عرضه شوند. این محصولات، به دلیل نوبرانگی، معمولاً با قیمت بالاتری به فروش می‌رسند. به عنوان مثال، پرورش توت فرنگی بهاره در تونلهای کوتاه در استان مازندران، با پیش‌رس کردن این محصول، امکان عرضه آن ۲-۳ هفته زودتر به بازار را فراهم می‌کند. همچنین، در شهرستان جیرفت با کشت خیارهای هرمافرودیت در تونلهای پلاستیکی بدون گرم‌کردن گلخانه، این محصولات با پیش رسی زودتر به دست مصرف‌کنندگان می‌رسند.
برنامه‌ریزی دقیق برای کشت گلها و گیاهان زینتی مطابق با نیازهای بازار می‌تواند عملکرد بسیار موثری داشته باشد. برخی از گلها و گیاهان زینتی نیاز به گل دادن در روزهای خاص مثل اعیاد ملی دارند، که در این ایام تقاضا و فروش به شدت افزایش می‌یابد. با کنترل عوامل محیطی، میتوان زمان گلدهی این گیاهان را تنظیم کرد.
به عنوان مثال، آزالیا که در شرایط عادی در پس از عید نوروز گل می‌دهد، با ایجاد شرایط مناسب میتوان زمان گلدهی آن را به نحوی تنظیم کرد که در عید نوروز آماده برای فروش باشد. همچنین، گیاهان روز کوتاه مثل گل داوودی با کنترل طول روز در گلخانه، میتوان زمان گلدهی آنها را تسریع یا به تأخیر انداخت. تنظیم برنامه کشت در فضای غیر گلخانه ای غیر ممکن یا بسیار سخت و با هزینه بالایی امکان پذیر می باشد.
کنترل عوامل محیطی و بهینه بودن محیط داخل گلخانه، شرایط پرورش محصولات گران‌قیمت مانند ارکیده آنتوریم رژه ژربرا و غیره را با کیفیتی بسیار بالا فراهم می‌کند. در این شرایط، حتی اگر شرایط محیطی فضای بیرون گلخانه نیز فراهم باشد، کیفیت محصولات تولید شده در فضای آزاد نمی‌تواند به کیفیت محصولات تولید شده در گلخانه برسد. امروزه در کشور شاهد تغییرات اقلیمی هستیم. در حدی که فصل ها دچار بهم ریختگی شده اند و کشاورزان و باغداران آسیب های بسیاری در این خصوص متحمل شده اند.
استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار در گلخانه‌ها باعث کاهش تبخیر و تعرق گیاهان شده و در شرایط داخل گلخانه، مصرف آب کاهش می‌یابد. همچنین، به دلیل تولید بیشتر در واحد سطح، کارایی مصرف آب در شرایط گلخانه نسبت به فضای گلخانه، بیشتر است. این موضوع، در کشورهایی مانند ایران که از کم‌آبی رنج می‌برند، اهمیت بسیاری دارد.
با چندین مورد از مهمترین مزایای کشت گلخانه ای آشنا شدیم در زیر عنوان ها آنها را برای مرور کلی می آوریم.
پس اگر از شما خواستند مزایای کشت گلخانه ای را نام ببرید، مقاله ما را مطالعه کنید.
در سال ۱۹۸۰، تعداد حدود ۱۵۰ هزار هکتار گلخانه در سراسر جهان زیر کشت بود. تا سال ۱۹۹۵، این سطح به ۲۸۰ هزار هکتار افزایش یافت که بیشترین افزایش در آسیا و کشورهای مدیترانه‌ای را شاهد بود؛ به‌خصوص در کشت سبزیجات گلخانه‌ای. توسعه کشت گلخانه‌ای به ویژه در مناطق مدیترانه‌ای و کشورهای واقع در شمال آفریقا، به سرعت در حال گسترش است. تا پایان سال ۲۰۰۴، سطح زیر کشت محصولات گلخانه‌ای به ۳۰۷ هزار هکتار افزایش یافت که ۶۵ درصد آن به سبزیجات و ۳۵ درصد به گیاهان زینتی اختصاص داشت.
گلخانه در ایران به‌طور اولیه در سال ۱۳۳۲ و توسط آلمانی‌ها وارد کشور شد. این گلخانه‌ها از نوع شیشه‌ای با اسکلت فلزی بودند و برای کارهای تحقیقاتی به‌کار می‌رفتند. سپس با ورود پوشش‌های پلاستیکی، بیشتر گلخانه‌ها با اسکلت چوبی و پوشش پلاستیکی ساخته شدند. با توجه به عدم امکان کنترل تمام عوامل محیطی در این نوع گلخانه‌ها، تمایل به احداث گلخانه‌های مدرن و مکانیزه به شدت در حال افزایش است.
هرچند گلخانه‌های سنتی به دلیل ارزانی هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. افزایش سطح کشت گلخانه‌ای در ایران، به دلیل مزایای آن و با حمایت دولت و استقبال فارغ‌التحصیلان کشاورزی، مشهود است. اگرچه این افزایش مقایسه با کشورهایی مانند چین و ترکیه قابل مقایسه نیست، اما چشم‌انداز این بخش از تولیدات کشاورزی امیدوارکننده است.
حالا داده های سازمان آمار کشور در مورد گلخانه های ایران را بررسی کنیم و ببینیم افراد به چه میزان از مزایای کشت گلخانه ای بهره می برند. توجه کنید که این آمار آخرین آمار منتشر شده توسط سازمان آمار و به روز می باشد.
طبق آمار دریافتی سال ۱۳۹۹ از سازمان آمار کشور، تعداد کل گلخانه های کشور برابر ۲۲۴۷۷ عدد به مساحت کل ۹۸۵۶ هکتار می باشد. از این تعداد، ۲۰۶۳۲ گلخانه فعال و الباقی غیر فعال می باشند.
جالب است بدانید سهم استان تهران برابر ۲۱٪، کرمان ۱۹٪، اصفهان ۱۶٪، یزد ۱۰٪، مرکزی ۵٪ و سایر استان ها ۲۹٪ از مساحت کل گلخانه ها می باشد.
محل کشت در میان گلخانه های فعال، ۱۷۰۷۹ هکتار زمین، ۶۰۱۴ هکتار ظروف، ۹۳۱ هکتار سکو یا طبقات، ۵۹ هکتار لوله و ۱۶۷ هکتار سایر می باشد.
سهم مهمترین محصولات از تولید به ترتیب برابر ۶۰٪ خیار، ۱۹٪ گوجه فرنگی، ۹٪ فلفل، ۴٪ بادمجان و ۸٪ سایر محصولات می باشد.
سهم استان ها از تولید، ۳۰٪ تهران، ۱۷٪ کرمان، ۱۵٪ اصفهان، ۱۴٪ یزد، ۵٪ آذربایجان شرقی و ۱۹٪ سایر استان ها می باشد.
در حال حاضر، میزان تولید در واحد سطح گلخانه‌های ایران پایین است. به طور میانگین، تولید سبزیجات گلخانه‌ای در این شرایط حدود ۱۸ – ۲۵ کیلوگرم در متر مربع است، که مقایسه با سایر کشورها (حدود ۷۰ – ۸۰ کیلوگرم در هر متر مربع) بسیار پایین است. این امر باعث کاهش بهره‌وری و سوددهی گلخانه به ازای واحد سطح شده است.
با توجه به برنامه توسعه کشور در بخش کشاورزی، احداث مجتمع‌های گلخانه‌ای در حال مطالعه و اجرا در اکثر استان‌هاست. وضعیت تعداد گلخانه ها در پایان سال ۱۳۹۳ برابر ۹۶۱۰ هکتار بوده است که پیش‌بینی می‌شود تا پایان برنامه ششم توسعه، ۴۶۰۰ هکتار به این مقدار افزوده گردد.
کشور ما با وجود شرایط مساعدی که برای پرورش گل و گیاهان زینتی دارد، اما تنها ۱ تا ۲ درصد از سهم صادرات جهانی را به خود اختصاص داده است و این موضوع نشان‌دهنده فرصت‌سوزی‌های بسیار در این بخش است.
با توجه به تلاش دولت برای گسترش توسعه صادرات محصولات کشاورزی، از جمله گل و گیاهان زینتی، تدابیری برای برطرف کردن موانع توسعه پایدار انجام شده و طرح‌های ملی در حال اجرا هستند. در حوزه وزارت جهاد کشاورزی، توجه به صادرات محصولات گلخانه‌ای در دستور کار قرار گرفته است.
بر اساس آخرین آمار منتشر شده، صادرات گل و گیاهان در سال ۱۴۰۱ به میزان ۱۲.۳ هزار تن بوده است و کشورهای عراق، ارمنستان، آذربایجان، اوکراین، مولداوی، بلاروس، گرجستان، هلند، تاجیکستان، قرقیزستان و غیره به ترتیب اصلی‌ترین مقاصد صادراتی ایران در این زمینه بوده‌اند.
شرکت گلخانه ایران با افتخار به شما خدمات متنوعی در زمینه تاسیس و مدیریت گلخانه ارائه می‌دهد. تیم ما از مهندسین کشاورزی مجرب با تجربه طولانی در این حوزه تشکیل شده است.
میخواهید از مزایای کشت گلخانه ای بهره ببرید؟ به دنبال راهنمایی در تاسیس گلخانه هستید؟ نیاز به مشاوره در زمینه کشت محصولات گلخانه‌ای دارید؟ ما در اینجا هستیم تا شما را در هر مرحله از این سفر همراهی کنیم.
خدمات ما شامل:
اگر شما هم به دنبال بهترین راه برای موفقیت در گلخانه‌داری هستید، با ما تماس بگیرید. توانمندی‌های ما به شما کمک خواهند کرد تا در این عرصه به بالاترین سطح ممکن دست یابید.
از ابتدای تاسیس گلخانه‌ها در ایران تا به امروز، این صنعت به یک روزنه روشن در توسعه کشاورزی تبدیل شده است. تدابیر دولت در جهت افزایش تعداد گلخانه‌ها، بهبود شرایط محیطی و توسعه صنعت گل و گیاهان زینتی نه تنها به ایجاد اشتغال و افزایش تولید منجر شده، بلکه به ارتقاء اقتصاد کشور نیز کمک کرده است.
هر قدمی که در توسعه این صنعت برداشته می‌شود، نه تنها نشان از پیشرفت اقتصادی است بلکه نشانگر تفکر مسئولان در جهت بهره‌وری و پایداری است. امیدواریم با ادامه این راه، گلخانه‌های ایران به یک نمونه برتر از کشاورزی هوشمند و پایدار تبدیل شوند. همگام با این تحولات، باعث رشد اقتصادی، اشتغال و بهبود شرایط زندگی مردم گردد.
یادآوری می‌شود که هر کسی می‌تواند در این مسیر به توسعه گلخانه‌ها و ترویج فرهنگ کشت گل و گیاهان زینتی کمک کند. این راه، نه تنها راهی برای رشد اقتصادی کشور است بلکه بستری برای حفظ محیط زیست و ایجاد فضایی زیبا و شاداب در شهرها و روستاها خواهد بود.
منبع: این مقاله از کتاب مدیریت تولید در گلخانه از سری کتاب های دکتر رحیم برزگر عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد استنباط شده است.
کشت گلخانه‌ای یکی از روش‌های مدرن کشاورزی است که با وجود مزایا و فواید زیاد، همراه با معایب و چالش‌هایی نیز همراه است. در این مقاله به بررسی و بررسی معایب کشت گلخانه‌ای پرداخته خواهد شد.
یکی از اصلی‌ترین معایب کشت گلخانه‌ای، مصرف بالای انرژی در این سیستم است. گلخانه‌ها نیاز به حفظ دما، رطوبت، و نور مناسب دارند که این موارد نیازمند استفاده از سیستم‌های گرمایشی، سرمایشی، و نورپردازی پیشرفته هستند، که این امر باعث افزایش مصرف انرژی و در نتیجه افزایش هزینه‌ها می‌شود.
کشت گلخانه‌ای نیاز به مدیریت دقیق و حرفه‌ای دارد. نظارت بر شرایط محیطی، کنترل آفات و بیماریها، و مدیریت آب و کود از جمله وظایفی هستند که نیازمند تخصص و تجربه است. عدم مدیریت صحیح می‌تواند به افت کیفیت و تولید، و در نهایت، به افت راندمان اقتصادی منجر شود. برای عبور از این مشکل سری به دوره آموزش گلخانه داری ما بزنید. شماره تماس برای اطلاعات بیشتر و ثبت نام: ۰۹۲۲۴۱۸۳۱۳۷
استفاده از مواد شیمیایی برای کنترل آفات و بیماریها در گلخانه‌ها ممکن است منجر به آلودگی آب‌ها و خاک شود. همچنین، مصرف بالای انرژی و ازت در تولید کشت گلخانه‌ای نیز می‌تواند به افزایش گازهای گلخانه‌ای و تغییرات اقلیمی منجر شود.
کشت گلخانه‌ای نیازمند آب است و این مسئله می‌تواند در مناطق با کمبود منابع آب، به خصوص در سال‌های خشک، به چالش کشیده شود. عدم استفاده از روش‌های مدیریت بهینه آب می‌تواند منجر به کاهش آب‌های زیرزمینی و سطحی شود. همچنین در مقاله ویژگی های محل احداث گلخانه به بررسی منابع آبی و مقایسه آن ها پرداخته ایم که می تواند کمک کننده باشد.
احداث و بهره‌برداری از گلخانه‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه زیادی است. این امر می‌تواند برای کشاورزان و کسب و کارهای کوچک دسترسی به این فناوری را محدود کند. همچنین، نوسانات قیمت‌ها و نوسانات بازار می‌تواند بر روند اقتصادی گلخانه‌داری تأثیر بگذارد.
برای تست یادگیری مطالب این مقاله به سوال زیر پاسخ بدید
دو مورد از مزایای کشت گلخانه ای را بنویسید
کشت گلخانه‌ای با تمام مزایا و امکاناتی که ارائه می‌دهد، با چالش‌ها و معایب خود نیز همراه است. توسعه راهکارها و فناوری‌های نوین می‌تواند به کاهش برخی از این مشکلات کمک کند و کشاورزان را در مدیریت بهتر گلخانه‌های خود یاری دهد.
مهمترین مزایای کشت گلخانه ای را میتوان مزایای زیر دانست:
۱- استفاده از حداقل زمین برای تولید محصول و اشتغال زایی بیشتر
۲- تولید حداکثر محصول از واحد سطح
۳- تولید محصول به صورت خارج از فصل
۴- پیش رسی محصول
۵- تنظیم برنامه کشت مطابق نیاز بازار
۶- افزایش کیفیت محصولات در شرایط گلخانه
۷- کاهش مصرف آب
۱- مصرف بالای انرژی
۲- مدیریت پیچیده و نیاز به مهارت‌های خاص برای مدیریت گلخانه
۳- آلودگی محیطی و مشکلات زیست‌محیطی
۴- دسترسی و مدیریت منابع آبی
۵- مشکلات بازارپسندی
۶- نیاز به سرمایه بالا برای احداث و نگهداری گلخانه
همگی از معایب گشت گلخانه ای هستند.
کشت گلخانه ای یعنی کاشت و پرورش انواع گیاهان در گلخانه با استفاده از بسترهای کشت همچون خاک، آب و هوا. در این کشت بر خلاف کشت های معمول، امکان کنترل عوامل محیطی همچون نور، دما، عناصر غذایی ،آب دی اکسید کربن، آفات و بیماریها و رطوبت نسبی وجود دارد. مهمترین مزیت کشت گلخانه ای امکان کنترل عوامل محیطی و حداکثر بهره وری از بستر کشت و آب مصرفی می باشد.
در تمامی شهرهای ایران امکان کشت گلخانه ای و بهره برداری از مزایای آن وجود دارد. تجهیزات و نوع سازه ای که در شهرهای مختلف استفاده می شود یکسان نیست. بنابراین قبل از احداث گلخانه حتما با مشارین ما مشورت نمایید.
۱- کاهش مصرف آب و صرفه جویی در آن
۲_ تولید اکثر محصولات کشاورزی در تمام فصول سال
ما در گلخانه ایران، علاوه بر خدمات مختلف، دوره های آموزشی متنوعی برای دوستداران جهان هستی برگزار می کنیم.
استفاده از مطالب این سایت فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع بلامانع است. کلیه حقوق این سایت متعلق به گلخانه ایران می‌باشد. طراحی سایت آکسایا
