المان های محوطه سازی همان چیزهایی هستند که یک فضای باز را از یک حیاط ساده به یک محوطه زیبا، کاربردی و ماندگار تبدیل می کنند. زمانی که وارد یک باغ، ویلا یا فضای سازمانی می شوید، اولین چیزی که توجه شما را جلب می کند هماهنگی میان مسیرها، نور، آب، گیاهان و جنس کف است. این هماهنگی اتفاقی نیست؛ نتیجه انتخاب درست المان های طراحی باغ و فضای سبز است.
در این مقاله شما با مهم ترین المان های محوطه سازی و طراحی باغ آشنا می شوید و یاد می گیرید که هر کدام چه نقشی در زیبایی، کارایی و هزینه نهایی پروژه دارند. هدف این است که بتوانید تشخیص دهید کدام المان برای فضای شما مناسب تر است، کدام گزینه اقتصادی تر است، کجا باید هزینه بیشتری کرد و در چه قسمت هایی می توان بودجه را مدیریت نمود. این متن یک راهنمای کامل و کاربردی است تا قبل از اجرای پروژه بدانید از کجا باید شروع کنید، چه المان هایی اولویت دارند و چگونه می توانید با بودجه ای منطقی یک محوطه چشمگیر و با دوام طراحی کنید.
المان های محوطه سازی چیستند؟
برای ساختن یک محوطه استاندارد باید دو بخش اصلی را بشناسیم: المان های سخت و المان های گیاهی. المان های سخت شامل مسیرها، کف سازی، دیوارها، آلاچیق، آب نما، مبلمان، نورپردازی و سازه های محوطه هستند. المان های گیاهی نیز شامل درختان، بوته ها، گل ها، چمن و پوشش های سبز می شوند. این دو بخش مانند اسکلت و روح فضا عمل می کنند. بدون المان های سخت، فضا ساختار ندارد و بدون گیاهان، محوطه هویت و زندگی خود را از دست می دهد.
مسیرها و کف سازی؛ اولین المانی که کاربر آن را تجربه می کند.

اولین مورد از المان های محوطه سازی، کف سازی و مسیر می باشد. در هر محوطه ای، مسیرهای رفت و آمد تعیین کننده جریان حرکت و نگاه هستند. اگر طراحی شما مدرن است، مسیرهای سنگ اسلب بزرگ، بتن طرح دار، چوب ترمووود یا نورهای خطی بهترین گزینه ها هستند و ظاهری لوکس تر ایجاد می کنند. البته این مدل ها هزینه اولیه بیشتری دارند، اما ارزش افزوده بصری آن ها بسیار بالا است. برای باغ های بزرگ، ویلاهای سنتی یا فضاهای روستایی، مسیرهای سنگ ورقه ای، قلوه سنگی و ترکیب چمن میان سنگ ها انتخابی اقتصادی تر و طبیعی تر هستند.
دیوارها و مرزبندی ها؛ تعریف واضح حریم و زیبایی

دیوارها یکی از مهم ترین المان های طراحی باغ هستند، زیرا حریم، امنیت و ساختار فضا را مشخص می کنند. بسته به سبک پروژه، دیوار می تواند آجری، سنگی، فلزی، ترکیبی یا حتی سبز باشد. دیوار سبز یک ترند بسیار محبوب در ایران شده است؛ هم در ویلاها و هم در ورودی سازمان ها. هزینه اجرا و نگهداری آن از دیوار معمولی بیشتر است، اما جایگزینی زیبا، مدرن و انرژی بخش محسوب می شود. در پروژه های رسمی یا فضاهای ورودی لوکس، ترکیب دیوارهای سنگی با نور مخفی نتیجه فوق العاده ای ایجاد می کند.
آلاچیق و پرگولا؛ نقطه اجتماع و آرامش در محوطه

آلاچیق یا پرگولا جایی است که محوطه را از یک فضای صرفاً دیداری به یک فضای قابل استفاده تبدیل می کند. آلاچیق های چوبی مناسب فضاهای گرم و خانوادگی هستند و هزینه متوسطی دارند. اگر سبک محوطه مدرن است، پرگولاهای فلزی یا چوب ترمووود ظاهر لوکس تر و امروزی تری ایجاد می کنند. در پروژه های لوکس، استفاده از پرگولاهای اتوماتیک با سقف متحرک بسیار پرطرفدار است. اگر بودجه محدود باشد، ایجاد یک سکو یا نیمکت ساده نیز می تواند یک نقطه مکث کاربردی و زیبا ایجاد کند. برای ساخت آلاچیق چوبی با ما تماس بگیرید.
آب نما و المان های آبی؛ قلب تپنده آرامش در باغ

آب یکی از مهم ترین المان های فضای سبز است، زیرا حس خنکی، سکون و لطافت ایجاد می کند. اگر اقلیم منطقه گرم و خشک است، آب نماهای کم مصرف مانند آبشارهای دیواری، فواره های مینیمال یا آبنماهای مدرن با چرخه بسته بهترین گزینه هستند. اگر فضای بزرگی دارید یا در شهرهای شمالی هستید، برکه های طبیعی گرا، حوض های مرکزی یا آبگیرهای سنگی جلوه ای طبیعی تر و عمیق تر ایجاد می کنند. هزینه ساخت برکه بیشتر است، اما حس طبیعت را چند برابر می کند.
نورپردازی؛ المانی کم هزینه اما بسیار تاثیرگذار

نورپردازی درست، زیبایی محوطه را چند برابر می کند. نور مسیر برای امنیت ضروری است، اما نورهای تاکیدی روی درختان، دیوارها، آلاچیق یا آب نما، هویت اصلی محوطه را شکل می دهند. نور خطی زیر پله ها، دیوارها یا کنار مسیرها یکی از ترندهای جدید و جذاب محوطه سازی است. نورپردازی هوشمند که با موبایل کنترل می شود، گزینه ای مناسب برای ویلاهای لوکس و ساختمان های تجاری است. برای هوشمندسازی باغ و ویلای خود کافیست با ما تماس بگیرید.
مبلمان فضای باز؛ تکمیل کننده هویت فضا

مبلمان مناسب می تواند یک محوطه معمولی را تبدیل به یک فضای دلنشین و قابل استفاده کند. مبلمان حصیری برای فضاهای مرطوب مناسب است، مبلمان ترمووود برای ویلاهای مدرن و مبلمان بتنی برای فضاهای سازمانی انتخاب عالی هستند. هزینه مبلمان فضای باز بسیار متنوع است و بهتر است جنس، دوام و هماهنگی آن با سبک محوطه در اولویت باشد. در انتخاب نوع مبلمان به عنوان یکی از المان های محوطه سازی و فضای سبز، نهابت دقت نیاز است.
المان های گیاهی؛ روح و زندگی محوطه

درختان، بوته ها، گل ها و پوشش های سبز بیشترین تاثیر را در شخصیت یک باغ دارند. انتخاب گیاه باید بر اساس اقلیم، مقدار نور، میزان آبیاری، حجم نگهداری و سبک طراحی انجام شود. در اقلیم های گرم و کم آب، گیاهان مدیترانه ای و مقاوم بهترین انتخاب هستند. برای فضای رسمی، گیاهان همیشه سبز با فرم منظم کاربرد بیشتری دارند. در باغ های صمیمی و خانوادگی، ترکیب درختان میوه، گل های معطر و بوته های رنگی حس نشاط بیشتری ایجاد می کند. برای اطلاعات بیشتر مقاله ” راهنمای انتخاب بهترین سبک باغ سازی ” را مطالعه نمایید.
چمن یا جایگزین چمن؛ تصمیمی مهم برای هزینه و نگهداری
چمن زیباست اما هزینه نگهداری آن زیاد است. اگر محوطه بزرگی دارید یا در منطقه کم آب زندگی می کنید، بهتر است بخش کوچک تری را چمن کنید و برای بقیه فضا از گیاهان پوششی مانند شبدر، آویشن یا گراوندکاورها استفاده کنید. این پوشش ها کم آب، مقاوم و بسیار اقتصادی هستند.
هنر سنگ و صخره؛ ایجاد فرم، استحکام و شخصیت

استفاده از سنگ، صخره و قطعات طبیعی یکی از بهترین راه های ایجاد هویت در محوطه است. در سبک های طبیعی گرا یا ژاپنی، سنگ نقش اصلی دارد. در پروژه های مدرن نیز استفاده از سنگ های روشن یا تیره در کنار بتن جلوه خاصی به فضا می دهد. بسته به انتخاب متریال، این بخش می تواند از المان های محوطه سازی اقتصادی یا بسیار لوکس باشد.
شیب بندی و توپوگرافی؛ المانی که کمتر دیده می شود اما بسیار مهم است

اگر زمین شیب دارد، نحوه مدیریت شیب نقش مهمی در زیبایی، ایمنی و کارایی محوطه دارد. در ویلاهای شیب دار، ساخت تراس بندی یا دیواره های سنگی می تواند هزینه بیشتری داشته باشد، اما در نهایت امکان استفاده چند برابری از فضا را ایجاد می کند. در حالیکه، به طور معمول شیب بندی جزو المان های محوطه سازی به شمار نمی آید، اما از عناصر غیر قابل چشم پوشی می باشد.
چطور بفهمیم کدام المان ها برای محوطه ما مناسب تر است؟

انتخاب المان های محوطه سازی بستگی به چهار عامل اصلی دارد: اقلیم، سبک معماری، کاربری و بودجه. اگر محوطه کوچک دارید، مسیرهای باریک، نور ملایم و گیاهان کم نیاز بهترین انتخاب هستند. اگر بودجه محدود دارید، توصیه می شود ابتدا مسیرها و نورپردازی را اجرا کنید و سپس گیاهان را به تدریج اضافه کنید. در پروژه های سازمانی، ترکیب المان های مدرن، هارداسکیپ زیاد و گیاهان همیشه سبز بهترین عملکرد را دارد. در اقلیم های گرم و خشک، استفاده کم از چمن و بیشتر کردن بخش های سنگی انتخابی هوشمندانه است.
جمع بندی مقاله المان های محوطه سازی
محوطه سازی موفق نیازمند انتخاب درست المان ها است. قرار نیست همه چیز را بسازید؛ کافی است مناسب ترین المان ها را انتخاب کنید. با شناخت دقیق المان های طراحی باغ و فضای سبز می توانید هزینه ها را مدیریت کنید، نگهداری را کاهش دهید و فضای باز ملک خود را به زیبایی و کارایی بیشتری برسانید.
اگر در انتخاب المانهای مناسب برای محوطه ویلا، باغ یا فضای سازمانی خود نیاز به کمک دارید، کارشناسان گلخانه ایران آمادهاند تا بهترین و اقتصادیترین گزینهها را برای شما طراحی و اجرا کنند. همین حالا با ۰۹۲۲۴۱۸۳۱۳۷ تماس بگیرید.
منابع:
این مقاله با بهره گیری از محتوای علمی صفحه Landscape Architecture در ویکی پدیا انگلیسی تهیه و تدوین شده است.
برای آشنایی بیشتر با محوطه سازی حتما مجموعه ” مقالات محوطه سازی ” گلخانه ایران را مطالعه نمایید.
پاسخ به سوالات متداول المان های محوطه سازی
۱. المان های محوطه سازی چیست؟
المان های محوطه سازی مجموعه ای از بخش های سخت و نرم هستند که ساختار، زیبایی و کارایی یک فضای باز را شکل می دهند. این المان ها شامل مسیرها، کف سازی، دیوارها، آلاچیق، پرگولا، نورپردازی، آب نما، مبلمان فضای باز، درختان، بوته ها، گل ها و پوشش های سبز می شوند. ترکیب درست این بخش ها محوطه را به فضایی دلنشین، کاربردی و استاندارد تبدیل می کند.
۲. چطور بفهمیم کدام المان های طراحی باغ برای فضای ما مناسب تر است؟
انتخاب المان مناسب به اقلیم منطقه، سبک معماری ساختمان، کاربری فضا و بودجه بستگی دارد. برای فضاهای کوچک باید روی مسیرهای باریک، نورپردازی ملایم و گیاهان کم نیاز تمرکز کرد. در ویلاهای بزرگ یا پروژه های سازمانی، استفاده از مسیرهای مقاوم، پرگولاهای مدرن و گیاهان همیشه سبز نتیجه بهتری می دهد.
۳. کدام یک از المان های فضای سبز هزینه بیشتری دارند؟
به طور معمول، آب نماهای بزرگ، پرگولاهای فلزی یا اتوماتیک، نورپردازی حرفه ای، کف سازی اسلب سنگ، دیوار سبز و مبلمان لوکس بیشترین هزینه را دارند. اگر بودجه محدود باشد می توان از مسیرهای سنگ ورقه ای، نور پایه ای، آلاچیق چوبی ساده و گیاهان مقاوم استفاده کرد که اقتصادی تر هستند.
۴. برای محوطه های کم آب چه المان هایی مناسب ترند؟
در اقلیم های گرم و خشک بهتر است مصرف چمن کاهش یابد و گیاهان مدیترانه ای، لاوندر، رزماری، یوکا، آگاو، کاکتوس ها و سایر گیاهان مقاوم جایگزین شوند. استفاده از سنگ ریزه، مالچ معدنی و آب نماهای کم مصرف نیز بهترین نتیجه را در این مناطق ایجاد می کند.
۵. آیا می توان محوطه سازی را مرحله ای اجرا کرد؟
بله. اجرای مرحله ای بهترین روش برای مدیریت بودجه است. ابتدا مسیرها، نورپردازی و بخش های اصلی هارداسکیپ اجرا می شوند و سپس گیاهان، آلاچیق، مبلمان و آب نما به مرور اضافه می شوند. این روش علاوه بر کاهش هزینه، امکان ارتقای تدریجی محوطه را فراهم می کند.
۶. تفاوت المان های محوطه سازی سنتی و مدرن چیست؟
در محوطه سازی سنتی از مصالح طبیعی مانند چوب، سنگ و گیاهان معطر بیشتر استفاده می شود. اما طراحی مدرن بر خطوط مستقیم، مصالح بتنی، نور خطی، گیاهان کم تعداد و مینیمال تاکید دارد. انتخاب سبک به سلیقه، نوع ساختمان و هدف پروژه بستگی دارد.
۷. مهم ترین المان های محوطه سازی برای ویلا کدام هستند؟
برای یک ویلای استاندارد، مسیر رفت و آمد، نورپردازی کافی، بخش نشیمن مانند آلاچیق یا پرگولا، گیاهان مقاوم، آب نما یا المان آب کوچک، کف سازی مناسب و مبلمان فضای باز ضروری هستند. بدون این بخش ها، محوطه کارکرد اصلی خود را از دست می دهد.
۸. چه المان هایی برای محوطه سازمانی یا اداری مناسب تر است؟
در فضاهای سازمانی طرح باید رسمی، مرتب و کم هزینه در نگهداری باشد. مسیرهای مستقیم، کف سازی مقاوم، نورپردازی حرفه ای، گیاهان همیشه سبز، پرگولاهای مدرن و آب نماهای خطی انتخاب های ایده آل هستند. این نوع فضاها باید ظاهر ثابت و قابل اعتماد داشته باشند.
۹. آیا جایگزینی برای چمن در المان های محوطه سازی وجود دارد؟
بله. گیاهان پوششی مانند شبدر سفید، آویشن، گازونیا، گراوندکاورهای مقاوم و علف های زینتی کوتاه می توانند جایگزین چمن شوند. این گزینه ها آب بسیار کمتری مصرف می کنند و نگهداری آسان تری دارند، در حالی که جلوه سبز فضا را حفظ می کنند.
۱۰. محوطه سازی زمین شیب دار چگونه انجام می شود؟
در زمین های شیب دار ابتدا باید شیب اصلاح و کنترل شود. استفاده از دیوارهای سنگی، تراس بندی، مسیرهای پله ای و سکوهای مقاوم بهترین راهکار است. اگرچه ممکن است هزینه بیشتری داشته باشد، اما نتیجه، محوطه ای کاربردی تر و زیباتر خواهد بود.
میزان امتیاز از راست به چپ افزایش می یابد.
میانگین امتیاز ۰ / ۵. تعداد آرا: ۰
هیچ امتیازی ثبت نشده است. شما اولین امتیاز دهنده باشید!



